De onzichtbare architectuur van ons lichaam
Het Latijnse 'fascia' betekent 'band' of 'bundel'. De fasciae zijn inderdaad banden of bundels van bindweefsel, die sterk in diameter variëren. Deze bestaan uit onder meer collageenvezels en hyaluronzuur. Overal in ons lichaam zijn deze aanwezig en deze omhullen, beschermen en verbinden onze organen, spieren, bloedvaten, botten, pezen en ligamenten. Deze houden alle lichaamsdelen bij elkaar en bevestigen ze op de juiste plaats. Zonder fasciae zou de skeletstructuur instorten, zouden de verschillende anatomische onderdelen niet langer met elkaar verbonden zijn en zouden de organen door de zwaartekracht inzakken. Deze zijn dus letterlijk levensbelangrijk! Dit enorme netwerk van vezelweefsel, dat ons lichaam van kop tot teen bestrijkt, tot en met de hersenen, weegt bij een volwassen mens bijna 20 kilogram. Zonder het te weten, kennen de meeste mensen toch bepaalde fasciae, zoals het pericardium dat het hart omgeeft en het hersenvlies rond de hersenen.
Stijfheid, rugpijn: komt het door de fasciae?
Net als de andere delen van ons lichaam kunnen ook de fasciae schade oplopen. Maar omdat de fasciae onder ling verbonden zijn, kan de pijn zich op een andere plaats bevinden. Een geknelde elleboog zenuw als gevolg van stijve fasciae kan bij voorbeeld gevoelloosheid of pijn in een hand veroorzaken. Dat aspect is heel interessant, zeker in de behandeling van rugpijn, de meest voorkomende recente aandoening, die tot voor kort zelden uit het oogpunt van de fasciae werd onderzocht. Nu is aangetoond dat iemand met beschadigde tussenwervelschijven of wervels geen pijn voelt als de fasciae gezond zijn, terwijl omgekeerd iemand met een wervelkolom in goede conditie maar met problematische thoracolumbale fasciae, rugpijn kan ontwikkelen. Om dit soort pijn en medische problemen te voorkomen, moeten we de verschillende oorzaken kennen die onze fasciae kunnen aantasten:
- Een slechte houding
De fasciae houden onze anatomische structuur in stand, door middel van hun verbindingen en hun onderlinge spanningen. Wanneer een fascia vervormd is als gevolg van een slechte houding, kunnen de spanning en druk die deze uitoefent het evenwicht verstoren en kan elders in het lichaam pijn worden gevoeld. Daarom moet een slechte houding vermeden worden. Dat is dus een houding die niet verandert, die de lange tijd hetzelfde blijft en daardoor de fasciae, spieren, gewrichtsbanden, enz. abnormaal of zelfs overmatig belast. Jammer genoeg zijn mensen die aan een bureau werken, mensen die veel zitten en mensen die repetitieve bewegingen maken vatbaar voor een slechte houding.
- En zittende levensstijl en te weinig beweging
Een zittende levensstijl heeft een grote invloed op de fasciae. Ze hebben immers beweging nodig zodat hun cellen (fibroblasten) de collageen productie zouden kunnen vernieuwen. Als het collageen niet wordt geregenereerd en vervangen, zal het bindweefsel zich ophopen, verstrikt raken en verharden door een teveel aan oud collageen. De fasciae worden dan stijf, met verlies van mobiliteit of met (vooral plaatselijke) pijn.
- Stress
In stresssituaties geeft het lichaam speciale hormonen af om zich aan te passen aan de nieuwe situatie. Die hormonen veroorzaken spanningen in de fasciae. Wanneer de stress overgaat, ontspannen de fasciae zich weer. Maar als de stress aanhoudt (chronische stress), blijven deze gespannen. Daardoor verliezen deze hun flexibiliteit, zoals een elastiek dat altijd gespannen blijft, en verharden deze. Zo kan langdurige stress leiden tot acute of chronische pijn, waarbij bloedvaten worden samengedrukt door de verkrampte fasciae. Dat bewijst hoe gevoelig de fasciae zijn en verklaart waarom de rugpijn die in de huidige maatschappij zo vaak voorkomt duidelijk een psychologische oorsprong kan hebben.
Pijn verlichten
Bovenaan de lijst van de remedies staat natuurlijk lichaams beweging, die essentieel is voor onze gezondheid. Het is de eenvoudigste manier om dagelijks voor de fasciae te zorgen. Regelmatig bewegen maakt de verklevingen van de fasciae los en stimuleert de fibroblasten, die binnen drie dagen vers collageen beginnen aan te maken.
Yoga, waar het hele lichaam gestretcht wordt, is ten zeerste aangeraden. Omdat de fasciae vrijwel de volledige anatomische structuur bedekken, kunnen we met stretchen aan alle fasciae werken.
De eeuwenoude techniek van de acupunctuur heeft eveneens haar waarde bewezen. Het inbrengen en bewegen van de naald leidt tot een aanzienlijke productie van collageen in de fibroblasten, zodat nieuw collageen aangemaakt kan worden.
Manuele therapie, of ze nu fasciatherapie, Rolfing of gewoon massage wordt genoemd, kan eveneens effectief zijn. Het idee is om een lange, stevige druk op de huid uit te oefenen, waardoor de collageenvezels worden geheroriën teerd en nieuw hyaluronzuur wordt aangemaakt, dat als smeermiddel voor de fasciae fungeert.
Tot slot zullen alle ontspanningstechnieken voor ons welzijn ons helpen om de fasciae te ontstressen, want lichaam en geest gaan hand in hand.
